Centrum Badawczo-Edukacyjne Konserwacji Zabytków
PWSZ w Nysie

W dniach 17-18.09.2014 w Centrum Badawczo-Edukacyjnym Konserwacji Zabytków PWSZ w Nysie miało miejsce spotkanie partnerskie projektu RESPECT Programu Leonardo da Vinci. Wśród uczestników spotkania, oprócz gospodarzy, znalazły się takie instytucje jak:
Helsinki Metropolia University (Wydział Konserwacji), Akademia Sztuk Pięknych w Bratysławie (Wydział Konserwacji) oraz Palazzo Spinelli Institute we Florencji.

Projekt ReSpect dotyczy weryfikacji roli i znaczenia profesji konserwatora i restauratora zabytków w XXI wieku. Partnerzy projektu są głęboko przekonani o konieczności opracowania nowego modelu kształcenia zapewniającego ujednolicone i spójne podejście zarówno do sztuki czy dziedzictwa kulturowego jak i środowiska.
W ostatnich dziesięcioleciach nauki przyrodnicze, a tym samym ochrona środowiska, znacznie się rozwinęły. Nie są już rozumiane jako czyste nauki techniczne, inżynieryjne a tym bardziej filozoficzne, ale uwzględniają również aspekt społeczny i ekonomiczny.

W ramach warsztatów, w których wzięli udział zarówno profesjonalni konserwatorzy zabytków, nauczyciele akademiccy jak i studenci, odbyła się wizyta studyjna w Centralnym Muzeum Jenieckim w Łambinowicach. Oprócz prezentacji historii obozu oraz stałych wystaw uczestnicy mieli okazję zapoznać się z aktualnym stanem zagospodarowania terenów po byłym obozie, w tym ze stanem zachowania obiektów oraz ich stanem technicznym.

Tematem warsztatów, które miały miejsce po wizycie i zwiedzaniu Miejsca pamięci była szeroko rozumiana interakcja obiektów pozostałych po istniejącym obozie ze środowiskiem.
Uczestnicy zastanawiali się nad zależnościami pomiędzy tymi czynnikami w odniesieniu do zagadnień konserwatorskich w obiekcie jakie zostały lub zostaną podjęte w najbliższym czasie. Poruszono również temat filozoficznego podejścia do zrównoważonej konserwacji na omawianym przykładzie i powodów, dla których powinna ona być kontynuowana.

Do powodów zachowania dziedzictwa kulturowego związanego z pamięcią o obozach jenieckich studenci zaliczyli miedzy innymi docelowych odbiorców, w tym krewnych osób przebywających w obozie oraz weteranów jak również liczbę zwiedzających muzeum.
Kolejnym istotnym powodem jest znaczenie dziedzictwa tego miejsca w odniesieniu do innych podobnych jednostek tego typu w regionie i kraju, a także świadomość lokalna i przyzwolenie społeczne w kontekście korzyści płynących z utrzymania obiektu.
W dyskusji nad trafnością podjętych działań zachowawczych można i trzeba sobie tutaj zadać pytanie:
Co liczy się bardziej: dowód czy efekt edukacyjny?

Konserwatorzy z uczelni partnerskich szczególną uwagę zwrócili również na ważne historycznie pozostałości po barakach jenieckich obozu w Łambinowicach. Wśród nich wymienić należy ich części konstrukcyjne - przede wszystkim ściany. Przedstawiają nie tylko program funkcjonalny tkanki architektonicznej, ale również dokumentują elementy wystroju - m.in. pobielenie ścian i wysokość prycz.
Stąd zachowanie ich jest ważnym elementem ochrony dokumentu historycznego, jakim są pozostałości po obozie jenieckim w Łambinowicach.

Następne robocze spotkanie projektu odbędzie się już w marcu 2015r. w Krakowie.

Anna Opałka
CBEKZ PWSZ w Nysie