Międzynarodowe warsztaty w Berlinie
W dniach 4-8.4.2011r. pięcioosobowa grupa studentów kierunku Architektura
i Urbanistyka PWSZ w Nysie, pod kierunkiem dr inż. arch. Konrada Dobrowolskiego,
wzięła udział w międzynarodowych warsztatach architektonicznych w Berlinie.
Przedsięwzięcie odbyło się dzięki współpracy Aedes Network Campus w Berlinie,
gdzie udostępniono nam dobrze wyposażoną i przytulną pracownie, galerię oraz
zapewniono nocleg i Vattenfaall Europe AG. Nad całością czuwali Aine Ryan
i Dunya Bouchi oraz organizatorki: prof. Petra Wollenberg Karolina Hettchen.
W warsztatach uczestniczyli również studenci architektury innych uczelni,
mianowicie: Hochschule Lausitz w Cottbus (10 osób) pod opieką prof. Markus'a
Otto, Politechniki Łódzkiej (5 osób) - dr inż. arch. Bartosz Walczak oraz
dziesięcioro uczniów z Oberstufenzentrum Elbe-Elster w Herzberg. Praca odbywała
się w pięciu mieszanych grupach po sześć osób. Zadanie powierzone studentom
polegało na opracowaniu adaptacji i zagospodarowania przestrzennego obiektów
byłej Transformatorowni mieszczącej się przy Wilhelminenhofstrasse 78 w Berlinie.
Od studentów oczekiwano odpowiedzi na następujące pytania i zagadnienia: czy
możliwe jest wykorzystanie danego obiektu związane w dalszym ciągu z energetyką
zgodnie z duchem czasu i wynikające ze wcześniejszego użytkowania obiektu
jako transformatorowi? Jakie efekty przyniesie współpraca polskich i niemieckich
studentów tego samego kierunku studiów? Czy pomysły studentów znajdą swoje
odzwierciedlenie w realnym świecie oraz jakie wytworzą relację w stosunku
z istniejącym otoczeniem?
Pierwszego dnia studenci mieli okazję zapoznania się z programem oraz uczestnikami
warsztatów. Wszyscy wraz z organizatorami udali się na wycieczkę u celu obycia
się obiektami transformatorowi oraz sąsiadującą zabudową pod przewodnictwem
przedstawiciela Vattenfall. Każda z grup miała czas na wstępne spostrzeżenia
i dokumentację fotograficzną. Po powrocie na Campus p. Andreas Dierkes (Vattenfall
Real Estate Services Berlin) oraz p.Jan Wiese (Wiese Architekten) wygłosili
przygotowane wykłady zaznajamiając studentów z historią i obecnym stanem obiektem.
Po nich był czas na rozmowę w grupach na temat wrażeń i spostrzeżeń dotyczących
odwiedzonych obiektów, wstępnych przemyśleń pomysłów.
Kolejny dzień rozpoczął się od stworzenia wstępnych koncepcji zagospodarowania,
przeanalizowania pomysłów oraz podjęcia decyzji co do formy użytkowania oraz
programu przestrzennego poznanych budynków. Praca odbywała się w grupach w
dwóch sesjach porannej oraz wieczornej, podczas których nastąpiły krótkie
prezentacje przemyśleń każdej z grup. Studenci mieli również okazję wysłuchania
wykładu prof. Petry Wollenberg na temat transformacji oraz Dirk'a Maier (Entwicklungspartnerschaft
Schoneweide).
Podczas środowych warsztatów swoje wykłady wygłosili: prof. Marcus Otto z
Hochschule Lausitz pt. "Obiekty przemysłowe jako zasoby", jak również
dr inż. arch. Bartosz Walczak z Politechniki Łódzkiej na temat obiektów przemysłowych
Łodzi. W tym dniu każda z grup pracowała nad sprecyzowaniem koncepcji przestrzennej
i formą zobrazowania swoich pomysłów czego wyniki pokazano podczas popołudniowej
sesji.
Z każdym kolejnym dniem praca nad projektami nabierała tempa. Studenci zaczęli
ambitnie prezentować wyniki swojej pracy oraz tworzyć wstępne makiety dla
lepszego i przejrzystszego zobrazowania swoich idei i pomysłów wykładowcom,
organizatorom, jak i pozostałym kolegom i koleżankom. Tego dnia wykład dotyczący
"Adaptacji po polsku" przedstawił dr inż. arch. Konrad Dobrowolski.
Wszystkie prezentowane wykłady spotkały się z dużym zainteresowaniem uczestników
warsztatów, gdyż dzięki nim każdy indywidualnie mógł zaczerpnąć informacji
nie tylko na tematy prezentowane, ale również porównać sposób przekazywania
wiedzy wykładowców na polskich i niemieckich uczelniach wyższych. Każdy wykład
podsuwał kolejne małe pomysły, inspiracje, czy wskazówki. Również wykładowcy
oczekiwali zaangażowania studentów w pracę i obronę swoich pomysłów podczas
każdej prezentacji, można by nawet rzec swojego rodzaju konfrontacji wykładowcy-studenci.
Warto dodać, że studenci, pomimo różnych narodowości, podczas całych warsztatów
porozumiewali się w języka angielskim.
W piątek nadszedł czas na finalne prezentacje z udziałem zaproszonych gości
i właścicieli adaptowanego obiektu. Przedstawicieli grup prezentowali wyniki
kilkudniowej pracy. Oto propozycje grup:
Pomysł jednej z grup opierał się na przekształceniu istniejącego kompleksu
w centrum młodzieżowe, w którym młodzi ludzie mogliby się bawić, odpoczywać,
uczyć się, a nawet mieszkać. Inspiracją takiego rozwiązania była zlokalizowana
niedaleko kompleksu Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna. Każdemu z budynków
została przyporządkowana odpowiednią funkcję, powstała: kawiarnia i miejsce
do pracy dla studentów, klub (w nocy) oraz galerię sztuki (za dnia), trójpoziomowe
mieszkania dla studentów. W projekcie wprowadzony jeden wspólny element -
sześcian, by wszystkie trzy przestrzenie stanowiły jedną spójną całość. Sześcian,
poprzez różne rozmiary pełniłby różne funkcje, od stolików i krzeseł po miejsce
do spotkań lub pracy.
Kolejny pomysł to Green Wave, tworząc tym samym analogię wielowątkowości
dotyczącej samego tytułu. Grupa ta skupiła uwagę na połączeniu istniejących
obiektów za pomocą platform ziemnych oraz nadziemnych pomiędzy budynkami, co
scaliłoby cały kompleks. Pomysł ten był mocno związany z genezą obiektu, a mianowicie
transformatorownią. Planowano wykorzystać historię kompleksu do ukazania wielkości
nowatorskich rozwiązań energetycznych i elektrycznych w dzisiejszych czasach,
jak również przybliżenie historii i ewolucji tych rozwiązań odwiedzającym obiekt
za pomocą m.in. interaktywnych tablic. Jeden z obiektów został zaadaptowany
na basen, w którym woda byłaby pozyskiwana za pomocą energii. Każdy z odwiedzających
kompleks po dawce 'naukowych wrażeń' miałby okazję odpocząć w kawiarni, do której
prowadziła zielona platforma, ukazując kolejny aspekt zielonego i czerpiącego
z odnawialnych, współczesnych źródeł pomysłu.
Zaproponowano również utworzenie Leisure Education Art(LEA) Centre dla młodzieży
jak i dla młodych aktorów. Pomysł opierał się na przekształceniu istniejącego
kompleksu w centrum młodzieżowe, w którym młodzi ludzie mogliby przebywać, bawić
się, odpoczywać, uczyć się. Główną inspiracją po raz kolejny była zlokalizowana
niedaleko kompleksu Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna, czyli obecność wielu
młodych ludzi w okolicy. Każdemu z budynków przyporządkowano odpowiednią funkcję
i przeznaczenie, powstała: kawiarnia z dwupoziomową biblioteką i dwupoziomowe
mieszkania dla studentów, teatr/kino oraz galerię sztuki i miejsce do pracy
studentów (pracownia dla aktorów). Wspólnym elementem łączącym projekt był wykorzystany
materiał, przeznaczenie i funkcja. Chciano stworzyć miejsce dogodne nie tylko
dla młodzieży czy aktorów, ale także dla każdego w różnym wieku, aby każdy mógł
spędzić dobrze czas w LEA CENTRE.
Pomysłem kolejnej z grup było stworzenie centrum mody, dla
absolwentów szkół związanych z wzornictwem oraz modą. Centrum nazwane Inkubatorem
Design zawierało zarówno: atelier, pokoje noclegowe oraz salę wystawową. Oprócz
tego w Inkubatorze znajdowały się restauracje, butiki, mniejsze sale wystawowe.
Centrum to umożliwiałoby prowadzenie działalności na preferencyjnych zasadach,
tak aby jak najbardziej ułatwić start i rozwój młodym, rozwijającym się artystom.
Inspirację stanowiły podobne strefy znajdujące się w Polsce. Podczas tworzenia
główny nacisk położono na relacje pomiędzy budynkami. Zaplanowano powstanie
otwartych przestrzeni od strony ulicy, stworzenie zadaszonego pasażu między
budynkami. Całość połączona mostami i kładki umożliwiającymi komunikacje na
wyższych piętrach.
Ostatnia z grup podczas pracy zwracała szczególna uwagę na kwestie położenia
budynku, przeznaczenie budynków i walorów estetycznych. Główny aspekt to wygoda
przestrzeni. W toku pracy powstało centrum handlowo-usługowo-rekreacyjne, w
którym możemy znaleźć: kawiarnie, sklepy, galerie i kręgielnie. Bardzo dużo
uwagi poświęcono estetyce wnętrz adaptowanego obiektu.
Podsumowując warsztaty upłynęły w przyjemnej atmosferze. Były wspaniałą okazją
do poszerzenia swojej wiedzy, umiejętności, nabycia doświadczenia oraz sprawdzenia
swoich możliwości współpracy w grupach i komunikacji w obcym języku, jak również
okazją do poznania cząstki architektury europejskiej miasta Berlina.
Jolanta Mikołajec
PWSZ Nysa