Ideologia

Projekt edukacyjno badawczy pt.
"ŻYJ ZDROWO - JEDZ KOLOROWO"
Organizatorem projektu jest Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie,
Instytut Dietetyki i Studenckie Koło Naukowe - SET POINT DIET.

Miejsce realizacji projektu i jego zasięg

Projekt będzie realizowany we wszystkich szkołach gimnazjalnych na terenie POWIATU NYSKIEGO w WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM: Głuchołazy, Kamiennik, Korfantów, Łambinowice, Nysa, Otmuchów, Paczków, Pakosławice, Skoroszyc.

Termin realizacji tej części projektu: listopad, grudzień 2009.

Odbiorcy projektu

Projekt jest skierowany do:

Główne cele projektu

Projekt dotyczy realizacji zadań edukacyjnych i badawczych, związanych ze sformułowanymi celami głównymi:

Sformułowane cele korespondują z problemem jakości życia i stanu zdrowia. Obydwa aspekty (jakość życia i stan zdrowia) pozostają w bezpośrednim związku ze sposobem żywienia. Zasługują na ciągłe doskonalenie zachowań przez edukację żywieniową i ocenę zachowań w świetle zmieniającego się rynku spożywczego i zmian społeczno-ekonomicznych.
Pierwszy i drugi cel reprezentuje podstawowe zadanie projektu -edukacyjne.
Przyjęte cele szczegółowe (w ramach celu 1 i 2):

Trzeci cel ma charakter poznawczy. Poznanie aktualnego stanu wiedzy i zachowań tego segmentu populacji Polski, który ze względu na skutki zaniedbań powinien być pod szczególna troską szeroko rozumianej ochrony zdrowia.

Uzasadnienie potrzeby realizacji projektu:
Uzasadnienie wybory problemu Argumentem uzasadniającym realizację projektu jest, poza rangą problematyki w kontekście polityki zdrowotnej państwa i wdrażaniem Narodowego Programu Zdrowia, wyzwanie cywilizacyjne wynikające ze zmieniającej się sytuacji demograficznej, a tym samym zdrowotnej, populacji Polski. Idę realizacji projektu kontestuje z wytycznymi Instytutu Żywności i Żywienia w zakresie podejmowania działań prewencyjnych w jak najmłodszym wieku. Odżywianie człowieka jest jednym z podstawowych warunków jego życia, rozwoju, zdrowia i sprawności fizycznej, a także źródłem satysfakcji z zaspokajania potrzeb socjalnych i hedonistycznych.
Sposób odżywiania jest jednym z elementów stylu życia wpływającym na funkcjonowanie i stan zdrowia człowieka. Składniki pokarmowe zawarte w pożywieniu są źródłem energii niezbędnej człowiekowi do zachowania prawidłowych czynności wszystkich układów oraz przebiegu procesów życiowych.
"Prawidłowe żywienie warunkuje pełne wykorzystanie potencjalnych, genetycznie uwarunkowanych możliwości optymalnego rozwoju fizycznego i umysłowego człowieka oraz zapewnia zachowanie homeostazy ustrojowej"(wg WHO).
Prawidłowy sposób odżywiania stanowi nie tylko warunek stanu zdrowia ludności, ale także przejaw życia - decyduje o jego utrzymaniu, bezpośrednio wpływa na zachowanie zdrowia już od pierwszych dni życia. W okresie rozwojowym jest podstawą dla zdrowia psychofizycznego człowieka dorosłego. "Dziecko jest ojcem człowieka dorosłego" - to stwierdzenie jest syntetycznym ujęciem niepodważalnego już dzisiaj faktu, iż stan zdrowia dziecka decyduje w znacznej mierze o kondycji zdrowotnej człowieka dorosłego. Na wybory żywieniowe wpływa wiele wzajemnie nakładających się czynników. Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych u dzieci i młodzieży jest skutecznym sposobem zmniejszenia ryzyka wystąpienia zaburzeń w wieku dojrzałym.
Błędy żywieniowe dotyczące tego okresu życia predysponują do rozwoju licznych schorzeń, takich jak cukrzyca insulinozależna, choroby układu krążenia, nadciśnienie tętnicze czy osteoporoza. Złe nawyki żywieniowe zwiększają ryzyko występowania w młodym wieku takich zaburzeń jak próchnica zębów, niedokrwistość, otyłość, opóźnienie wzrastania i dojrzewania. Zdrowe żywienie w dzieciństwie sprzyja kontynuowaniu go w wieku dorosłym, co istotnie wpływa na długość jak i jakość życia człowieka. Prawidłowe żywienia to przede wszystkim właściwe nawyki żywieniowe, zwyczaje żywieniowe.

Uzasadnienie wyboru odbiorców projektu.
Okres dojrzewania ma również szczególne znaczenie dla kształtowania się zdrowego stylu życia człowieka. Ważne jest, aby w okresie rozwojowym zadbać o dobrze zbilansowaną dietę i kształtować prawidłowe nawyki żywieniowe. Należy informować dziecko o roli żywienia w zachowaniu zdrowia oraz kształtować u niego prozdrowotne nawyki żywieniowe. Wyrabianie nawyków to przyzwyczajanie dziecka do odpowiednich zachowań higienicznych, kulturalnych, a także prozdrowotnych na tle żywieniowym. Odpowiednio ukształtowane w dzieciństwie nawyki żywieniowe wywierają korzystne skutki zdrowotne. Pomimo tego nieprawidłowe nawyki żywieniowe najczęściej są spowodowane małą wiedzą rodziców w dziedzinie właściwego żywienia, sytuacją ekonomiczną i nawykami kulturowymi. W tym okresie utrwalają się zachowania prozdrowotne, ukształtowane w latach wcześniejszych oraz pojawia się wiele zachowań ryzykownych.
Z badań wynika, że ponad 20% polskiej młodzieży ma problemy z właściwym odżywianiem. Odzwierciedleniem jest zarówno wzrastająca liczba osób z nadwagą i otyłością, jak również odsetek młodzieży, u której stwierdza się niedożywienie. Istnieje wiele dowodów świadczących, że nieprawidłowe żywienie ma istotny wpływ na funkcje rozrodcze, aktywność fizyczną, wzrost i rozwój dzieci, zdolność uczenia się, wydajności pracy oraz ogólną jakość życia i dobrostan. Ponadto niedożywienie zmniejsza zdolność do zwalczania chorób zakaźnych potęgując zasięg i ostrość chorób wśród źle odżywionych. Prowadzone w wielu placówkach naukowych w Polsce badania sposobu żywienia i stanu odżywiania różnych grup ludności, w tym przede wszystkim dzieci i młodzieży wskazują na stosunkowo liczne błędy, niedobory pokarmowe w tej grupie wiekowej.
Badania Instytutu Żywności i Żywienia prowadzone od wielu lat wykazały, niedobory w diecie uczniów wapnia, magnezu wynikające z niedostatecznej podaży i nieregularnego spożywania mleka i przetworów mlecznych. W związku z tym dzieci i młodzież mogą być zagrożone ryzykiem osteoporozy i nowotworów, co w konsekwencji może wpłynąć na pogorszenia stanu zdrowia całej ludności kraju. Wyniki badań tych samych autorów wykazały niedostateczne spożycie białka, żelaza, tiaminy, ryboflawiny, witaminy C oraz utrzymujący się nadmiar spożywania tłuszczów szczególnie pochodzenia zwierzęcego.
Badania prowadzone w Zakładzie Higieny Akademii Medycznej w Krakowie, rozpoczęte w roku 1998 w regionie Polski południowej, mające na celu ocenę stanu zdrowia i odżywiania dzieci i młodzieży wykazały, że ok. 1/3 badanych uznana została za wymagającą opieki lekarskiej. Stwierdzono m.in. nieodpowiedni skład poszczególnych składników w racjach pokarmowych, zbyt wysoki udział tłuszczów przy jednoczesnym niedoborze składników mineralnych w porównaniu do ilości zalecanych. Autorzy tych badań podają, że utrzymujący się zaniżony poziom niektórych składników pokarmowych poszczególnych grup wiekowych dzieci wymaga możliwie skutecznego działania, zmierzającego do wzmożonej podaży tych składników. Stwierdzono także, że duże wahania wartości energetycznej dobowych racji pokarmowych powoduje u dzieci ryzyko niepełnego lub nadmiernego pokrycia potrzeb energetycznych.
Na podstawie dostępnych wyników badań dzieci i młodzieży można stwierdzić, że istniejąca sytuacja może być czynnikiem zwiększającym podatność młodego pokolenia na choroby i odchylenia w stanie zdrowia powstające na tle wadliwego żywienia. Istotną rolę w kształtowaniu stylu życia i żywienia odgrywają media. Dla dziecka artykuły reklamowane w telewizji są szczególnie atrakcyjne i pożądane, a zachowania aktorów godne naśladowania.
W dzieciństwie i okresie dojrzewania dokonuje się ważnych wyborów dotyczących stylu życia i warunkujących zdrowie w wieku dojrzałym. Ważne jest odpowiednie ukierunkowanie dzieci na zachowania prozdrowotne. Szkoły są kluczowym miejscem promowania i ochrony zdrowia dzieci poprzez propagowanie zdrowego żywienia oraz aktywności fizycznej.

Uzasadnienie wyboru odbiorców projektu - rodzice.
Ze względu na to, że jest to grupa żywieniowa zależna od osób dorosłych, aby zrealizować cel projektu konieczne jest jego rozszerzenie na grupy osób mające bezpośredni wpływ na sposób żywienia dzieci tj. rodziców, opiekunów i osoby odpowiadające za żywienie zbiorowe w szkołach. To rodzice, jako pierwsi kształtują zachowania żywieniowe dzieci. Wiedza o racjonalnym żywieniu wśród dorosłej ludności w Polsce na ogół jest fragmentaryczna.

Uzasadnienie wyboru odbiorców projektu - pracownicy stołówki szkolnej.
Instytut Żywności i Żywienia na zlecenie Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej przeprowadził na podstawie badań stacji sanitarno-epidemiologicznych w Polsce analizę, która wykazała, że jakość żywienia realizowanego w stołówkach szkolnych w Polsce jest wysoce niezadowalająca.
Stwierdzono, że w żywieniu zbiorowym dzieci w reprezentowanych grupach szkół występuje szereg nieprawidłowości w sposobie żywienia. Dotyczy to przede wszystkim zbyt małego spożycia mleka i przetworów mlecznych, warzyw i owoców, ryb i przetworów zbożowych takich jak grube kasze, pieczywo razowe. W nadmiarze spożywane tłuszcze, szczególnie zwierzęce oraz cukier i słodycze. Stwierdzono także, że nieprawidłowości w zakresie żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w placówkach oświatowo-wychowawczych wynikają ze stosunkowo wysokich kosztów żywienia, niedofinansowania szkół, jak również niskich kwalifikacji zawodowych personelu stołówek szkolnych.
Wobec przytoczonych informacji o aktualnym niezadowalającym stanie zdrowia dzieci, o znaczeniu posiłków spożywanych w czasie pobytu dzieci w szkołach, o niedostatecznym organizowaniu posiłków szkolonych należy zmobilizować wszelkie możliwości celem stworzenia stołówek szkolnych prawidłowo zorganizowanych, przygotowujących pełnowartościowe posiłki.

Szczegółowy opis działań i ich formy:

SPODZIEWANE EFEKTY EDUKACYJNE I MOŻLIWOŚCI ICH WYKORZYSTANIA
Celem stawianym przed edukacją jest nabycie pewnej wiedzy i umiejętności. W przypadku edukacji żywieniowej spodziewanym efektem jest:

nabycie umiejętności obliczania wskaźnika wagowo-wzrostowego.
Nabycie tej wiedzy i umiejętności będzie skutkowało zmianami dającymi w przyszłości wymierne korzyści zdrowotne.

SPODZIEWANE EFEKTY BADAWCZE I MOŻLIWOŚCI ICH WYKORZYSTANIA
Prowadzenie badań dotyczących zdiagnozowania sytuacji żywieniowej wśród młodzieży 13-15 lat pozwoli na opracowanie raportu stanu wyjściowego.
Badanie pozwoli na określenie aktualnego stanu wiedzy i zachowań tego segmentu populacji Polski.
Jako wymierny udokumentowany efekt projektu badawczego zakłada się przygotowanie: